Odpowiedzialność nieletnich

Kwestię tę należy przedstawić dwutorowo, po pierwsze odpowiedzialność na gruncie prawa karnego, po drugie jako odpowiedzialność na podstawie kodeksu cywilnego.

Zaczynając od pierwszej kwestii należy wskazać, że główną zasadą ponoszenia odpowiedzialności karnej jest ukończenie przez sprawcę lat 17. Jednak odstępstwo od tej reguły przewiduję art. 10 par 2. Kodeksu karnego, który przewiduje możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności sprawcy, który ukończył 15 lat. Jednak w tym przypadku muszą zostać spełnione szczególne warunki i sprawca ten musi dopuścić się jednego z przestępstw tam wskazanych. Są to przestępstwa o najcięższym charakterze gatunkowym. Ponadto w związku z nowelizacja kk, kodeks będzie przewidywał możliwość odpowiedzialności 14 latka, który popełni zbrodnię zabójstwa ze szczególnym okrucieństwem.

Jednak osoba młoda, która naruszy porządek prawny nie może liczyć na to, że pozostanie to niezauważone. Sprawy związane z młodymi sprawcami reguluje ,, Ustawa o wsparciu i resocjalizacji nieletnich”. Przepisy ustawy stosuje się w zakresie:

1)postępowania w sprawach o demoralizację - wobec osób, które ukończyły 10 lat i nie są pełnoletnie;

2)postępowania w sprawach o czyny karalne - wobec osób, które dopuściły się takiego czynu po ukończeniu 13 lat, ale przed ukończeniem 17 lat;

3)wykonywania środków wychowawczych, środka leczniczego lub środka poprawczego - wobec osób, względem których środki te zostały orzeczone, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez te osoby 21 lat, chyba że niniejsza ustawa stanowi inaczej.

Przez czyny karalne należy rozumieć przestępstwa i wykroczenia.

Jeżeli chodzi o kwestię odpowiedzialności na gruncie kodeksu cywilnego, uregulowanie art. 427 kc przedstawia to następująco: Kto z mocy ustawy lub umowy jest zobowiązany do nadzoru nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można, ten obowiązany jest do naprawienia szkody wyrządzonej przez tę osobę, chyba że uczynił zadość obowiązkowi nadzoru albo że szkoda byłaby powstała także przy starannym wykonywaniu nadzoru. Przepis ten stosuje się również do osób wykonywających bez obowiązku ustawowego ani umownego stałą pieczę nad osobą, której z powodu wieku albo stanu psychicznego lub cielesnego winy poczytać nie można.

Kluczowe w tym przypadku jest pojęcie starannego nadzoru nad osobą młodą i pytanie czy nawet w sytuacji  dopełnienia wszystkich obowiązków doszłoby do takiej sytuacji.

Sytuacja na pewno przedstawia się bardzo ciekawie, z punktu widzenia odpowiedzialności rodziców za szkody spowodowane przez ich dzieci.