Kolejny list żelazny przy sprzeciwie Prokuratora, który sprzeciwia się wszystkiemu, niekiedy nawet istnieniu instytucji obrońcy ... Dobrze, że są Sądy. Szanujmy to. Czasem również niedoskonałe, w lepszych gorszych nastrojach, ale dają szansę na normalność. Wniosek o list żelazny uwzględniony. Klient się stawi. Będzie miał gwarancje odpowiadania z wolnej stopy. Postępowanie będzie mogło iść dalej. Normalność.

Z uzasadnienia Sądu. Istota instytucji listu żelaznego uregulowanej w art. 281 § 1 k.p.k., polega na udzieleniu zapewnienia oskarżonemu przebywającemu za granicą, odpowiadania z wolnej stopy, a więc pozostania na wolności, pod warunkiem, że złoży on oświadczenie, iż stawi się do sądu lub prokuratora w oznaczonym terminie. Zgodnie z brzmieniem uregulowania zawartego w paragrafie drugim analizowanego przepisu, w postępowaniu przygotowawczym list żelazny może być wydany na wniosek prokuratora albo przy braku jego sprzeciwu Prokuratora. Istnieje obecnie rozbieżność poglądów co do zakresu związania sądu sprzeciwem prokuratora zgłoszonym wobec wniosku obrońcy o wydanie listu żelaznego.

Sąd orzekający w pełni podziela stanowisko wyrażone w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 29 marca 2022r. sygn. akt II AKz 222/22 ( LEX nr 3334354) oraz Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 17 maja 2022r. sygn. akt II AKz 207/22, w ramach którego stwierdza się między innymi, że pomimo zmiany literalnej przepisu art. 281 § 2 k.p.k. ustawodawca nie zdecydował się na zmianę trybu procedowania w jego przedmiocie, w dalszym ciągu zaliczając kwestię wydania listu żelaznego do czynności sądowych w postępowaniu przygotowawczym (nie powierzył decyzji w tej materii prokuratorowi). Z kolei zgodnie z art. 299 § 3 k.p.k., w czynnościach sądowych w postępowaniu przygotowawczym prokuratorowi przysługują prawa strony, co ipso iure powoduje ograniczenie w toku tych czynności pozycji prokuratora do roli uczestnika sporu, a nie jego arbitra. Zważywszy na obowiązującą zasadę kontradyktoryjności i równości stron, taki właśnie układ procesowy umożliwia stronom realne prowadzenie sporu, który rozstrzyga sąd. Istota relacji między organem procesowym - sądem a stroną danego postępowania, w tym także prokuratorem, polega zatem na procesowej nadrzędności organu (sądu) względem stron. Należy podkreślić, że wspomniana nowelizacja, nie pozbawiła sądu kompetencji do procedowania w przedmiocie wydania listu żelaznego, a zatem sąd jako organ procesowy, musi mieć możliwość wydania orzeczenia będącego rezultatem analizy i oceny ustalonych okoliczności oraz wyważenia sprzecznych stanowisk stron, a nie jedynie sankcjonować stanowisko jednej ze stron, w dodatku ograniczone do zgłoszenia sprzeciwu, bez przedstawienia jakichkolwiek argumentów, jak miało to miejsce przy wydaniu zaskarżonego postanowienia.  Zmiana redakcyjna art. 281 § 2 k.p.k., przy jednoczesnej niezmienności przepisów o właściwości funkcjonalnej, przekonuje zatem o słuszności stanowiska, że interpretując aktualne uregulowanie, należy w pierwszym rzędzie mieć na uwadze założenia systemowe, w tym reguły wynikające z zasad kontradyktoryjności oraz równości stron. Finalnie prowadzi to do konkluzji, że sąd rozpoznający wniosek podejrzanego o wydanie listu żelaznego w postępowaniu przygotowawczym, nie jest związany sprzeciwem prokuratora. Podkreślić przy tym należy, że tego rodzaju interpretacja, nie jest całkowicie sprzeczna z założeniem do wprowadzonej nowelizacji, polegającym na potrzebie wzmocnienia roli prokuratora, jednak winno to realizować się na płaszczyźnie dokonywanej przez sąd oceny argumentów obu stron procesowych.